La Dek-sesa Leciono

第十六课

【Tipaj frazoj】

Teksto

 En la Aŭto

   (Sur la strato proksima al la granda kinejo, junulino Helena kaj junulo Petro renkontiĝas unu la alian.)

    Petro: Saluton, mia kara!

    Helena: Saluton, Petro!

    P: Jen mia aŭto. Ĉu vi volus ekskursi en la kamparo kune kun mi?

    H: Kia aŭto ĝi estas! Kompreneble mi volas.

    (Ili sidiĝas en la aŭto kaj ĝi portas ilin en la kamparon.)

    H: Rigardu, Petro! Jen kampo kun bovinoj.

    P: Jes, Helena, jen kampo kun bovinoj.

    H: Rigardu, rigardu! Apud la kampo kun bovinoj estas kampo kun ŝafoj. Ĉu vi vidas?

    P: Ne, Helena, mi ne vidas, efektive. Mi rigardas al la vojo — sed mi kredas, ke apud la kampo kun bovinoj estas kampo kun ŝafoj.

    H: Kaj jen apud la kampo kun ŝafoj estas arbaro. Ĉu ni povas halti? Tre plaĉus al mi sidi sub arbo kun vi. Ĉu plaĉus al vi sidi sub arbo kun mi?

    P: Jes, mia kara, tre plaĉus al mi sidi sub arbo kun vi, sed ne eblas halti apud la arbaro. Ni ne rajtas halti sur la aŭtovojo. Aĥ, ĉu vi vidas? Tiu idioto kredas, ke li estas la sola homo sur la vojo, ĉu ne?

    H: Eble...

    P: Apud li sidas virino. Ŝi estas bela, ĉu ne?

    H: Ne, ŝi ne estas bela, sed la ĉevalo estas bela.

    P: La ĉevalo?

    H: La ĉevalo en la kampo. Ĝi estas bela, sed vi ne rigardas.

    P: Mi rigardas al la vojo.

    H: Vi rigardas al la virino kun la idioto. Ĉu plaĉus al vi sidi sub arbo kun ŝi?

    P: Ne, Helena. Kompreneble ne plaĉus al mi sidi sub arbo kun ŝi. Plaĉus al mi sidi sub arbo kun vi.

    H: Sed vi kredas, ke ŝi estas bela.

    P: Vi estas pli bela ol ŝi. Ĉu vi estas kontenta?

    H: Jes, Petro, se vi kredas, ke mi estas pli bela ol ŝi, mi estas kontenta. Jen la pomo, bonvole manĝu!

    P: Dankon!

    H: Ho, Petro, rigardu! Jen kampo, kaj en la kampo estas bovinoj...

    P: Jes, Helena, en la kampo estas bovinoj.

Vortoj (生词)

【概说】

    本课有两个重点：1. 不定式作主语

                                 2. 动词 -us的用法

    1. 不定式作主语

    前面讲过，不定式失去了动词的一部分特征，即不能单独作谓语，但同时它又获得了新的功能，即可以代替名词、副词等词类在句子中充当成分。本课出现的一个重要语法现象就是不定式代替名词作主语。

    如：Treplaĉas al mi sidi sub arbo. 我非常喜欢坐在树下。

    这个句子中的不定式 sidi 短语是句子的主语，不定式作主语时，有时可放在谓语的后面，这叫倒装句。当然也可以按正常词序安排：Estas nia devo fari tion.

                  Fari tion estas nia devo.

    2. 动词 -us 的形式

    以 -us 结尾的动词叫假定式，表是与事实不相符的假设。这种动词常与 se （如果）连用。如：

    Se mi havus tempon, mi vin vizitus hieraŭ vespere.

    如果我有时间，昨晚我就去看你了。

    这个句子的真正的意思是，因为我没有时间，因此没去看你，即想去而没去。句子表示的意思与事实相反，这是假定式的常见用法。（当然，se 引导的句子也不一定非用假定式，只要句子表达的意思与事实不相反，也可用直陈式 -as, -is, -os等。）

    我们课文中出现的假定是与上面提到的用法有区别，即假定时可以表示客气和语气婉转。这是假定式的另一重要用法。如：

    Mi volus aĉeti tiujn florojn. 我想买那些花。

    这种句子假如是对售货员讲的，就表示：我希望买那些花，但卖不卖要看你肯不肯，我不强买。

    假如这句话是一位妻子对丈夫说的，就意为：那些花不错，我想买，你看怎么样？

    总之，这种情况是表示客气、委婉等。这种表达法常见于请求式的提问中：

    Ĉu mi povus trinki la teon? 我可以喝茶吗？

    Ĉu plaĉus al vi sidi sub arbo kun mi? 你乐意与我一块儿坐在树下吗？

    这一句是课文中Helena说的话，两位年轻人初恋，说话委婉、有理，用得恰到好处。

    当然，任何事物都是可以变化的，在特定条件下，这种形式还可以用来讽刺或挖苦人：Virigardas al la virino kun la idioto. Ĉu plaĉus al vi sidi sub arbo kun ŝi? （你再瞧与那个傻瓜在一起的女人。跟她一起坐在树下你会感到愉快吗？）

    另外，学习这一课时要注意，这一课是对话体，口语特别多，因此文中的省略特别多，要注意参照上下文融会贯通。

【句型与课文注释】

1. Jen la pomo, bonvolu manĝu! 这儿，给你苹果，请吃吧！

    Jen 是副词，表示提起听话者的注意，以启下文。又如：

    Jen estas la seĝo, bonvole sidiĝu! 椅子在这儿，请坐！

    Jen estas la libro, bonvole legu. 书在这儿，请看吧。

    Jen pomo 实际上是 Jen estas la pomo 的变化形式。正常词序是: la pomo estas jen (ĉi tie)，但没有人这样用。人们都把它放在前边，差不多成了一个语气词了。其中动词 esti 是可用可不用的。

    bonvole 是 bona + vola 的复合形式，作副词用有“请"之意，修饰祈使句的谓语。

    bonvole manĝu 也可写成 bonvolu manĝi。

2. Sur la strato... la alian：

    1）戏剧或类似戏剧的对话体中，场景、时间和地点等的交代都用一般现在事态。

    2）junulo: jun-ul-o，年轻人。

    3）unu la alian: 相互（遇上了）。unu la alian 是 unu al la alia的变化。省掉al就用宾格代替。

    4）renkontiĝas：相遇。这是 renkonti （及物动词）变过来的。-iĝ 的主要功用之一是将及物动词变为不及物动词。

3. saluton：你好。这是省略句，前面省略了主语、谓语等，结果只剩下宾语，因此，留下了宾格形式。其他如 Dankon 等也属同一情况。

4. Kia aŭto ĝi estas! 多么好的汽车啊！

    Kia 在这里不是疑问词而是引导感叹句的代词性形容词。

5. kompreneble：当然。由 kompreni 加 eble 构成。-ebla 可以做接尾词用，表示“可以的”、“能够的”。komprenebla的直译意思是“可以理解的”，换成-e后，成为副词，转意为“当然”。

6. Ili sidiĝas en la aŭto：他们在车里坐下。

    sidi 为坐，sidiĝi为坐下。接尾词 -iĝ 可以表示动作的开始和变化过程。比较：

    Ili sidiĝas en la aŭto kaj ili sidas nun.

7. kampo kun bovinoj：由奶牛的一块田。kun 短语作 kampo 的定语，表示一种伴随情况。

8. Vi estas pli bela ol ŝi. Ĉu vi estas kontenta? 你比她还漂亮，这该满意了吧

   Gramatiko （语法）
　

一、动词的式

    动词可以通过自己的特定形式表示出动作和现实的关系，即指出动作是现实的、是希望实现的或是假定虚拟的。从这种角度来看动词，就叫动词的式。

    动词的式分为三种：直陈式、命令式和假定式。

    1. 直陈使用词尾 -is, -as, -os 表示，同时也指明了动作发生的时间。它表示讲话人认为他所说的话是一种事实：

    Li estas pli alta ol ŝi. 他比她高。

    Ili iris hejmen. 他们回家去了。

    2. 命令是表示命令或请求，用 -u 结尾，只得都是未发生而说话者希望发生的动作：

    Venu ĉi tian! 过来！

    Ne laŭte parolu! 别大声说话！

    Bonvolu silenti! 请安静！

    这种句子的主语多为第二人称，即听话的人，所以主语多被省略。

    当主语不是第二人称时，主语就不能省略：

    Ni legu! 让我们念吧！

    Ŝi iru! 让她走！

    3. 假定式由 -us 结尾，表示假设或客气。这也多表示没有发生的动作，说话希望它发生。这种形式表示假设时，多与 se 连用：

    Se mi estus vi, mi estus feliĉa. 如果我是你，我会感到幸福的。（你居然不以此为幸福，而我又不可能是你，自然我也不感到幸福。）

    Ĉu vi volus ekskursi kun ni? 你愿意与我们去远足吗？（表示客气，去不去随你决定，但我们是盛情相邀。）

二、副词小结

1. 副词的种类

    副词可以分为两种：原来副词和派生副词。

    所谓原来副词，即以词根形式出现的副词，它们本来就是副词，不需要再词末加 -e 就能独立使用。这类副词的形式是不规则的，但有一些也有一定的规则。如 hieraŭ, hodiaŭ, morgaŭ等，都以aŭ结束，但不要误会，这决不是这类副词的一种固定词尾，也就是说，这类副词没有词尾。我们已学过的原来副词有：

    ankaŭ, ankoraŭ, hodiaŭ, hieraŭ, morgaŭ, mem, ne, jes, tre, nun, nur

    派生副词是由词根加副词词尾 -e 构成，能够构成派生副词的词根有：

    1）形容词词根：facil —— facile

    2) 名词词根：hejm —— hejme

    3）动词词根：parol —— parole（口述的）

    4）介词：antaŭ —— antaŭe

    5)  原来副词也可以加 -e 表示，这时多为强调：pli —— plie,  jen —— jene（如下）

2. 副词在句中的作用

    副词在句中主要做状语，也可作表语。

    作状语的副词可以修饰动词、形容词和其他副词。

    1）副词修饰动词： Ne parolu laŭte!

                                    Mi iras hejmen.

    2）副词修饰形容词： La libro estas tre dika.

                                        La umefloroj estas tre belaj.

    3）副词修饰其他副词：Li lernas tre bone.

                                          Ŝi kantas tre bele.

    作表语用的副词主要用在无主句或动词不定式即一个从句作主语的情况下。另外，在表示地点的时候，副词也能作表语说明主语。

    如：Li estas hejme.

           Estas tre varme.

同义词

feliĉa, ĝoja, gaja

    feliĉa, ĝoja, gaja都有“高兴，愉快”的意思，但这几个词在感情色彩上有所不同。

    ĝoja：表示从心里发出的欢快之情。它着重于内在的即内心的愉快，不一定在外表上表现得十分明显，但这种高兴和愉快是实实在在而不是装样子的，如：

    Li ĝoje legis la libron.（他愉快地读着那本书。）

    Mi faris tion kun granda ĝojo.（我十分愉快地完成了那件工作。）

    gaja：它所表示的意思与ĝoja相同，ĝoja主要指内心，而gaja则着重指外表，形容人高兴得手舞足蹈，喜形于色。

    La gejunuloj gaje kantas.（青年们兴高采烈地唱着歌。）

    La knaboj gaje kuris en la ĝardeno.（孩子们在花园里欢快的奔跑着。）

    feliĉa：这个词的主要意思是“幸运”、“幸福”，当它作“愉快”讲时，用得不如上述两个词多。但它仍然常被人作为“愉快”运用。它与ĝoja有相似之处，即主要指内心的愉快，同时，它又与ĝoja有区别。它表示“愉快”时，比 ĝoja 正式，显得更书卷气，因而也不如 ĝoja常用和随便。

    Se mi estus, sana, mi estus feliĉa.（要是我身体健康的话，我就愉快了。）

    gaja, ĝoja, feliĉa都可以派生为名词、副词等。gaja和 ĝoja经常派生为动词使用，如：

    Li ĝojas.  Li gajas.

    但 feliĉa 则很少以动词形式出现。   

返回目录      第十五课       第十七课