4． 因代词指代不明确而产生的歧义。

     世界语中的第三人称代词（li, ŝi, ĝi, ili）用得太多，容易造成歧义。在指称对象不清的情况下，应该避免使用第三人称代词。例如：


La du krimintoj tuj forkuris, kiam ili ekvidis ilin.


     这里的ili和ilin分别指的是什么人，不清楚。如果用一个名词来取代ili和ilin中的任何一个，句了意思就明确了：

La du krimintoj tuj forkuris, kiam ili ekvidis policanojn.　那两个罪犯一看到警察就逃跑了。

或：

Ekvidinte ilin, la du krimintoj tuj forkuris. 一看到他们（警察或所指称的其他的人）那两个罪犯就逃跑了。


再如：

La profesoro renkontis sian kolegon, kaj li salutis lin tre ĝentile.　教授遇见了他的同事，他很有礼貌地跟他打招呼。


句中的“li”和“lin”分别指的是谁？哪个是指教授，哪个是指他的同事？如果“li”指的是教授，可以把句了改写为：

La profesoro renkontis sian kolegon kaj salutis lin tre ĝentile.


如果是指教授的同事，则应把“li”改写成“tiu”：


La profesoro renkontis sian kolegon, kaj tiu salutis lin tre ĝentile.


     为了避免歧义，在一般情况下关系代词在句中应尽可能接近先行词。下面的两个句子就是由于先行词与关系代词分离得较远而产生了歧义：


Li edziĝis al la knabino el Parizo, kiun li amas.


这个句子可以理解为：


1） 他和那位巴黎姑娘结了婚，他很爱她。（句中的kiun指称knabinon）

2） 他和那位巴黎姑娘结了婚，他很爱巴黎。（句中的kiun指称Parizon；按语法规则这一理解比较合理）


为了避免歧义，这句话可以改写成：


Li edziĝis al la de li amata knabino el Parizo. 或

Li edziĝis al la knabino el la de li amata urbo Parizo.


再如：


Hieraŭ ili jam finis la taskon antaŭ la vespermanĝo, kiun ilia ĉefo donis al ili.


     按字面，这个句子的意思应该是：昨天在他们的首长请他们吃晚饭以前他们已经完成了任务（把vespermanĝo当作kiun的先行词）。但说话人想要说的意思很可能是：昨天他们在晚饭前已经完成了首长交给他们的任务（在说话人的心目中taskon是kiun的先行词）。为了准确在表达后一种意思，可以把原句改为：


Hieraŭ antaŭ la vespermanĝo ili jam finis la taskon, kiun ilia ĉefo donis al ili.


5． 标点符号使用不当而产生的歧义。

标点符号可以帮助我分清句子结构，使我们能正确理解句子的意思。标点符号使用不当，句子的意思就会表达不清或发生变化。例如：


Alberto, la monitoro estas en la klasĉambro.　阿尔贝特，班长在教室里。（阿尔贝特作为呼语）

Alberto, la monitoro, estas en la klasĉambro.　阿尔贝特班长在教室里。（la monitoro作为同位语）


Ivan Petroviĉ, diras la instruisto, estas stultulo.　那个老师说，依万·彼得罗维奇是笨蛋。

Ivan Petroviĉ diras: la instruisto estas stultulo.　依万·彼得罗维奇说：那个老师是笨蛋。


La fakto pruvas, ke ŝi estas erara, kaj mi povas fari nenion pri tio.　事实证明她错了，我对此无能为力。

La fakto pruvas, ke ŝi estas erara kaj mi povas fari nenion pri tio.　事实证明她错了，也证明我对此无能为力。